Çoğumuz
ağaç budamayı katliam gibi görürüz. Genellikle kırılmış, kurumuş, hastalıklı
dalları kesmekle yetiniriz. Bu işlemin budama olduğunu sanırız. Kemaliye’de
yaygın olan Dut Ağacının budanmasını konu edeceğiz.
DUT
AĞACININ BUDANMASI
Dut yetiştiriciliğinde kaliteli ve bol ürün
alabilmek için toprak işleme, sulama, gübreleme, mücadele gibi önlemlerin
yanında her yıl budamanın da yapılması zorunludur. Budama, meyvecilikte
kârlılık oranını artırmak için yapılması gereken en önemli bakımdır.
Budama yapılmayan ağaçlarda;*tepe (tac) düzensiz gelişir,
*küçük ve kalitesiz meyve oluşur,
*sık dallanma sonucu iç kısımdaki dallar ışık almaz,
*kısa zamanda verim düşer,
*ürün bir yıl var ve bir yıl yok (periyodisite) görülür.
Meyve ağaçlarında budama; dal kesme, dal eğme, dal
seyreltme, uç alma ve dalların açılarının genişletilmesi veya daraltılması gibi
işlemlere denir. Bu işlemler genel olarak:
*fidan dikim esnasında kök ve gövde arasındaki
dengeyi sağlamak,*ağaçlara istenilen şekli vermek,
*şekli oluşturulmuş ve verime yatmış ağaçlarda
verilmiş şekli korumak,
*ağaçlarda meyve verimi ile sürgün oluşumunu
dengelemek,*dal çıkarma ile meyve seyreltmesi yapmak,
*ürün bir yıl var ve bir yıl yok (periyodisitenin) etkisini azaltmak,
*iyi bir taçlandırma ile ağaç tacının iç
kısımlarının da ışıklanma ve havalanmasını sağlayarak bu kısımlardan da meyve
almak,
*dal kırılma ve sarkmalarını azaltmak
için yapılır.
NE ZAMAN BUDAMA YAPILMALI?
Dut Ağaçlarında budama, genelde kış dinlenme
döneminde havaların çok soğuk olmadığı zamanlarda yapılır. Kış sonunda ağaçlar
uyanıncaya kadar devam edilebilir.
Dut Ağaçlarında budama, kaliteli çiçek açmasını ve
meyve alınmasını etkiler. Genç Dut Ağaçları, taçsız olarak düz bir fidan halinde
dikilir. İlk yıllar, gövdeden çıkan yan dallara dokunulmaz. Sadece, kök
boğazından çıkan sürgünler temizlenir. Dut Ağaçlarının alçak boylu ve kısa
dallı olmaları erken ve bol meyve verimini etkiler.
Gençleştirme budaması, Dut Ağaçlarında yeniden
kuvvetli sürgünler meydana getirerek yeni bir taç oluşumu için yapılır. Böylece,
ağaçta verim yeniden arttırılacağı gibi, meyvelerin de kaliteleri yükseltilmiş
olur. İhtiyarlamış ve ölmeye yüz tutmuş Dut Ağaçlarında gençleştirme budaması
yapılmaz. Gençleştirme budamasında,
ilk olarak kurumuş, sıklaşmış ve birbirine binmiş dallar kesilir. Geri kalan
dallarda, kısaltma budaması yapılarak, ağacın tacı küçültülür ve yeniden
kuvvetli sürgünler oluşturulur. Bazı ağaçlarda, budama yapılması sonucu olarak,
çift katlı bir taç teşekkül eder. Böyle ağaçlarda, üst taç atıldıktan sonra,
zayıflamış olan alt taç dallarında da kısa budama yapılarak, ağaçta kuvvetli ve
dengeli bir taç meydana getirilir.
Düzgün bir taç budaması yapıldıktan sonra, iyi bir
toprak işlemesi, sulama ve gübreleme ile yeter miktarda Dut Ağacının dal ve
dalcıklarının meydana gelmesine yardımcı olunmalıdır.
İletişim :
kemaliyenotlari@gmail.com
(Yazı
derlemedir.)
(1.fotoğraf
Şevket Gültekin.
2.-3.-4. Fotoğraflar
alıntı.)
(Fotoğrafların
üzerine sol tık yaparak büyütebilirsiniz.)
